در ادامه شرح دعای وداع ماه رمضان امام سجاد(ع)در کلام آیت الله جوادی آملی میخوانیم:

بهترین استفاده از ماه خدا

سپس امام  فرمود: «وأربحنا أفضل أرباح العالمین». ما ربح وسودی كه در این ماه بردیم، هیچ تاجری در هیچ گوشهٴ دنیا نبرده و هیچ كس در سراسر عالم به اندازهٴ ما ازاین ماه استفاده نكرده است. انسان مسافری است كه سفر ابد در پیش دارد. ره‌توشهٴ آن سفر ابد را باید همین چند روزه تهیه كند. در این ماه درهای آسمان بر روی مؤمن باز می‌شود، و مؤمن می‌تواند با وارستگی، به باطن عالم راه پیدا كند و اگر بهترین فرصت، ماه مبارك رمضان است، پس بهترین سود را ماه رمضان و اهلش دارند.

برای گروهی آغاز سال، اول فروردین است. یك نوجوان اول فروردین تلاش می‌كند برای خود لباس نو تهیه كند. درختها اول سالشان فروردین است كه لباسهای نو و تازه دربر می‌كنند. اول سال كشاورز پاییز است كه درآمد مزرعه را حساب می‌كند. تاجر وصنعتگر، هر كدام فرصت دیگری را به عنوان اول سال تعیین می‌كنند، مرحوم سید بن طاووس می‌گوید: اهل سیر وسلوك، اول سالشان، ماه رمضان است . حسابها را از ماه مبارك، تا ماه مبارك بعد بررسی می‌كنند؛ كه ماه مبارك رمضان گذشته چه درجه‌ای داشته و امسال در چه درجه‌ای هستتند. چقدر مطلب فهمیده و چه مسئله‌های برای آنها حل شده است. چقدر در برابر گناه قدرت تمكّن داشته و چقدر در برابر دشمن قدرت تصمیم دارد. ماه مبارك رمضان برای سالكان الى الله، ماه محاسبه است.

ناله از فراق و جدایی

در ادامه دعا فرمود: «ثم قد فارقنا عند تمام وقته وانقطاع مدّته ووفاء عهده [عدوه] ونحن مُودّعوه». این ماه بعد از آنكه پایانش فرا رسید، از ما مفارقت و هجرت كرد و ما را تنها گذاشت. و ما هم اكنون با ماه خدا وداع می‌كنیم. «وداعَ مَن عزّ فراقه علینا» چه وداعی؟ وداع تشریفاتی؟ نه؛ وداع با دوست عزیزی كه مفارقتش برای ما توانفرساست؛ آن كس كه اهل معنا بود خیرش در این ماه بیشتر شد و آن كس كه گرفتار گناه بود از گناهش كاسته شد. ما كسی را وداع می‌كنیم كه رفتنش برای ما بسیار گران و سخت است و ما را غمگین می‌كند، ماهی كه شب و روزش رحمت بود.

بزرگان فقه ما نظیر مرحوم صاحب جواهر الكلام (رضوان‌الله‌علیه) فرموده‌اند: در فضیلت روزهگرفتن همین بس كه انسان ازنظر ترك بسیاری از كارها، شبیه فرشته می‌شود. به همان اندازه كه انسان از فكر شكم رها شود به فرشته شدن نزدیك می‌گردد

گفته‌اند: پس از عید فطر، شش روز از اوایل ماه شوال را به عنوان بدرقه، روزه بگیرید؛ زیرا اگر كسی دوست عزیزی را بخواهد بدرقه كند، چند قدم به همراه او می‌رود. امام سجاد (علیه‌السلام) فرمود: «وأوحشنا انصرافه عنّا» و از اینكه منصرف شد و از ما فاصله گرفت، ما را به وحشت انداخت. ما دوست مهربان و پربركتی را از دست می‌دهیم، لذا به وحشت می‌افتیم. از این رو بود كه آخر ماه مبارك رمضان كه می‌شد، اولیای خدا احساس غربت می‌كردند.                                                                          منبع:حکمت عبادت/آیت الله جوادی آملی