بدرقه ضیافت الله
در ادامه شرح دعای وداع ماه رمضان امام سجاد(ع)در کلام آیت الله جوادی آملی میخوانیم:
رمضان و آموزش دعا
«السلام علیك من شهرٍ قُربت فیه الآمال ونشرت فیه الأعمال» سلام ما بر تو ای ماهی كه آرزوها در این ماه نزدیك شد و ما فهمیدیم كه چه بخواهیم. لذا آرزوهای طولانی نمی‌طلبیم، ماهی كه در آن بر آمدن آرزوهای مشروع نزدیك شد.
در دعای سحر ماه مبارك رمضان نیز از امام سجاد (سلام‌الله‌علیه) رسیده است، كه: خدایا آنها كه تو را نمی‌شناسند و عبادت نمی‌كنند، روزی می‌دهی، مار و عقربها روزی خور خدا هستند، پس حیف است كه انسان تمام حاجتها را در محور مادّه و مادّیات خلاصه كند. خداوند همه كفّار و منافقین را در عالم، تأمین می‌كند، پس آیا صحیح است انسان تلاش و كوشش خود را بر این صرف ند كه از خدا طبیعت و دنیا بطلبد؟ از این روست كه امام می‌فرماید: سلام بر ماهی كه فهمیدیم در آن از خدا چه بخواهیم. آرزوهای طولانی نداشته باشیم؛ بلكه چیزی بخواهیم كه برای ما بماند.
فرمود: ما در این ماه فهمیدیم از خدا چه بخواهیم؛ جلو آرزوهایمان را گرفتیم و به عبادت پرداختیم.
وداع با صفای باطن ونشاط
«السلام علیك من قرینٍ جلّ قدرُه موجوداً وأفجع فقدُه مفقوداً» سلام بر تو ای نزدیگی كه وقتی بودی گرامی بودی و حال كه در آستانهٴ رفتن هستی، رفتنت فاجعه است و ما را غمگین می‌كند. همچون كسی كه عضو خانواده‌اش را از دست می‌دهد.
«ومرجوٍّ آلمٌ فراقه» سلام بر توای تكیه‌گاه امید، كه در هنگام مفارقت، ما را متألم و رنجور كردی.
آن ماه كه در جان انسان رسوخ داشت، وقتی از جان فاصله می‌گیرد، جایش را غم پر می‌كند؛ زیرا از آن صفای ضمیر دیگر خبری نیست و آن نشاطی را كه انسان در ماه مبارك رمضان برای نثار و ایثار دارد، در غیر این ماه ندارد. اگر انسان در این ضیافت حق از خدا غنا و بی‌نیازی طلب كند، چیزی او را متوجه و مشغول نمی‌كند، نه از كسی می‌ترسد و نه از بذل جان دریغ می‌كند.
«السلام علیك من ألیف اُنسٍ مُقبلاً فسَرّ وأوحش منقضیاً قد مضّ» سلام بر تو ای دوست با الفت كه وقتی آمدی ما را مسرور، و وقتی رفتی ما را گداختی و داغ زدی .این حرف انسانی است كه با باطن روزهٴ این ماه و با باطن لیله قدر در تماس بوده است.
دل‌های رقیق و اندیشه‌های زلال
باز فرمود: «السلام علیك من مجاورٍ رقّت فیه القُلوب وقلّت فیه الذنوب» سلام بر تو ای همسایهٴ عزیز كه ما در جوار رحمت تو بودیم. تو همسایه‌ای بودی كه در این مدّت در اثر حُسن همجواری با تو دلها رقیق و گناهان كم شد. آری، انجم مكروهات و گناهان كوچك، كم‌كم راه انسان را می‌بندد.
امام سجاد (علیه‌السلام) فرمود: دلها در این ماه نرم و رقیق و گناهان در این ماه كم است.
ماه تسلّط بر شیطان
«السلام علیك من ناصرٍ أعان علی الشیطان وصاحبٍ سهّل سُبُل الإحسان» سلام بر تو ای رفیقی كه كم كردی تا ما بر شیطان مسلط شدیم. به راستی انسان در این ماه بر شیطان مسلّط می‌شود و به خاطرات شیطانی گوش فرا نمی‌دهد. تو برای ما مصاحب خوبی بودی، كه ما توانستیم بر شیطان پیروز شویم.
ما نه تنهادر بُعدِ سلبی از دست شیطان نجات پیدا كردیم و كار بد نكردیم، بلكه در بُعد اثباتی هم پیروز شدیم و راههای خیر را به خوبی و آسانی طی طردیم. اگر در غیر ماه مبارك رمضان، كار خیر را به سختی انجام می‌دادیم، در این ماه به آسانی انجام دادیم. تو باعث شدی كه ما راه احسان را با سهولت طیّ كردیم.
