انسان تشنه کام تنها وامدار سرچشمه است و دیگر از جویبار و رودخانه تشکر نمی کند چون آب را سرچشمه به او می دهد نه جویبار و آب حیات را خدای سبحان که منبع فیض است عطامی کند . بنابراین ، نباید گفت اگر فلان کس یا فلان چیز نبود من هلاک می شدم ، بلکه باید اگر لطف خدا نبود هلاک می شدم .

مراحل اخلاق درقرآن  ص

کار نیک و کار بد عدل و ظلم گذشته از اثر تشریعی اثر تکوینی دارد و در نسل انسان اثر می گذارد چنان که اگر کسی ظالم بود خداوند نیز ظالمی را بر خود او مسلط می کند : و کذلک نولی بعض الظالمین بعضا (انعام آیه 129) و این گونه برخی از ستمگاران را سر پرست برخی دیگر می گردانیم و در حدیث آمده است کسی که ستمکاری را کمک کند حق تعالی همان ستمکار را بر او مسلط خواهد ساخت .

 معاد در قرآن ، ج 2 ، ص 57 ، آیت الله جوادی آملی

چه بسیار دیده می شود سران ستمگر پیروان خود را به کاری ناروا فرا می خوانند و می گویند اگر گناهی داشت بر عهده ما چنین پیشنهادی بی اساس و جاهلانه است و هیچ گاه از پیروان سلب مسئولیت نخواهد شد . گناه به گردن کسی می افتد که آن را مرتکب شده است . گناه روح گنهکار  را تیره می کند و تیرگی روح او تنها با گفتن دیگری که گناه تو بر عهده من پاک نمی شود .

                               معاد در قرآن ، ج 2 ، ص 64 ، آیت الله جوادی آملی

ام کلثوم در دقایق پایانی حیات پدر بزرگوارش در برابر او گریه میکرد . امیر مومنان فرمود : چرا گریه می کنی دختر مهربانم ؟ گفت : به یاد می آورم که در همین ساعت از ما مفارقت می کنی . آن حضرت فرمود : گریه مکن به خدا سوگند اگر می دیدی آنچه برادرت می دید گریه نمی کردی . من فرشتگان آسمان و پیامبران را می بینم که پشت در پشت هم ایستاده اند تا مرا ملاقات کنند . این است برادرم محمد رسول خدا (صلی الله علیه و آله ) و نزد من نشسته می فرماید : بیا آنچه در پیش داری بهتر از دنیایی است که در آن هستی .

معاد در قرآن ، جلد1، ص 203 ، آیت الله جوادی آملی

قرآن می فرماید : انسان حریص آفریده شده چون زیانی به او رسد سخت بیقراری می کند و چون مال و دولتی بیابد بخل می ورزد جز چند طایفه :

نماز گزاران ، آنان که خمس و زکات و … خود را می پردازند ، آنان که روز قیامت را باور دارند ، آنان که از عذاب پروردگارشان بیمناکند ، آنان که دامن خود را از شهوت رانی پاک نگه می دارند، کسانی که امانت و عهد و پیمان خود را مراعات می کنند ، آنان که برای شهادت به حق قیام می کنند و می ایستند .

معاد در قرآن ، جلد2، ص 279 ، آیت الله جوادی آملی .

جابرگوید به امام باقر (علیه السلام )عرض کردم : برایم حدیثی از فضایل جده ام فاطمه زهرا (سلام الله علیها ) نقل کن … فرمود : در روز قیامت…. هنگامی که فاطمه به در بهشت میرسد التفات می کند و به اطراف می نگرد . خداوند می فرماید : ای دختر دوست من ، سبب التفاتت چیست ؟ فاطمه عرض می کند : ای پروردگار من دوست دارم در مثل این روز قدر و منزلتم شناخته شود . حق تعالی می فرماید ای دختر حبیب من برگرد و بنگر هر کس در دلش دوستی تو یا یکی از فرزندان تو باشد دست او را بگیر و به بهشت وارد کن …. ( بحار 8/51 )

معاد در قرآن ، جلد2، ص 138 ، آیت الله جوادی آملی .

اگر توانایی دارید که هم ترستان  از خدا بسیار و هم امیدتان به او نیک باشد بین ترس و امید جمع کنید زیرا گمان نیک و امیدواری بنده به پروردگار خویش به مقدار ترس اوست از  پروردگارش ، و نیک بین ترین مردم به خدا ترسناکترین ایشان است از او . هر چند گمان بنده به خدا نیکوتر شود ترسش از او بیشتر گشته و کاری می کند که خداوند از او نرنجد.

معاد در قرآن ،ج 2 ، ص372 ، آیت الله جوادی آملی .

انسان هوشمندی که بعد از روشن شدن آیات الهی و تمامیت حجت خدا آگاهانه به جانب حیوانیت گام برداشته است ، از دیدگاه قرآن مانند چهارپایان ، بلکه بدتر و گمراه تر است و قرآن بر خلاف ادب سخن نگفته است و روزی که پرده ها برداشته می شود این حقیقت بخوبی آشکار می شود . انسان می تواند حرکتی صعودی به جانب فرشته خویی و بالاتر داشته یا به جانب درکات گام بردارد.     

معاد درقرآن ، ج 2 ، ص 49 ، آیت الله جوادی آملی

مردی به رسول خدا (صلی الله علیه وآله) عرض کرد ما اموال خود را بدیگران می بخشیم تا اسم و رسم ما در میان مردم باشد آیا پاداشی داریم ؟ فرمود: نه باز گفت : اگر گاهی برای اجر الهی و زمانی برای بدست آوردن نام و نشان ببخشیم ؟ فرمود : خداوند چیزی را نمی پذیرد مگر اینکه خالص برای او باشد . سپس این آیه را تلاوت فرمود ( الا لله الدین الخالص ) بنابراین ، آسایش انسان به آرامش درونی طمانینه ، نیت و کردار صالح است .

معاد در قرآن ، ج2 ، ص 38 و 39 ، آیت الله جوادی آملی .

ستم بدیگری مانند حفر فاضلاب در درون منزل خود است که بوی بد آن عابر رانیز آزار می دهد ولی گزند اصلی آن مستقیماً دامنگیر خودش می شود . قابل اثبات نیست که کسی بالاصاله به دیگری ستم کند ، بلکه به تصمیم و اراده ستم کردن به دیگری، مانند کندن چاه درون دل است که ابتدا خود از بوی بد آن متاذی می شود و فرو می ریزد سپس دیگران .

سیره رسول اکرم درقرآن ، ج1 ، ص246 ، آیت الله جوادی آملی