رسول اکرم (ص)
【وطـن دوستــی از نشانه های ایمـان استـــ.】
الخزائن،ص۴۸۷
اگر میخواهيد سرنوشت ملت را تغيير دهيد از خود شروع كنيد
إنَّ اللَّهَ لا یغَیرُ ما بِقَوْمٍ حَتَّی یغَیرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ
همانا خداوند حال قومی را تغییر نمی دهد تا آنکه آنان حال خود را تغییر دهند .
نکته ها و اشاره ها
مقدرات شما قبل از هر چیز و هر کس در دست خود شما است، و هر گونه تغییر و دگرگونی در خوشبختی و بدبختی اقوام در درجه اول به خود آنها بازگشت می کند، شانس و طالع و اقبال و تصادف و تاثیر اوضاع فلکی و مانند اینها هیچکدام پایه ندارد، آنچه اساس و پایه است این است که ملتی خود بخواهد سربلند و سرفراز و پیروز و پیشرو باشد، و یا به عکس خودش تن به ذلت و زبونی و شکست در دهد، حتی لطف خداوند، یا مجازات او، بی مقدمه، دامان هیچ ملتی را نخواهد گرفت، بلکه این اراده و خواست ملتها، و تغییرات درونی آنهاست که آنها را مستحق لطف یا مستوجب عذاب خدا می سازد.
برای بررسی عوامل سقوط تمدن ها و پیشرفت و عقب ماندگی ملت ها، نباید به دنبال علل خیالی شانس و بخت و اقبال بود بلکه باید علت را در ضعف درونی و مشکلات داخلی خود جست و جو کرد
پیامها
1⃣خداوند نعمتی را که عطا فرماید پس نمی گیرد، مگر آنکه مردم، آن نعمت را ناسپاسی کنند.
2⃣ به سراغ شانس و بخت اقبال و فال و نجوم نروید، سرنوشت شما به دست خودتان است.
3⃣ حفاظت خداوند تا زمانی است که انسان، کفران نعمت نکند وگرنه از لطف الهی محروم و به حال خود رها خواهد شد.
4⃣ برخورداری از نعمت های ظاهری و بیرونی، وابسته به کمالات نفسانی و حالات درونی است.
5⃣ تغييرات ظاهرى اجتماعى از تغييرات درونى انسانها سرچشمه میگيرد.
6⃣ اگر میخواهيد سرنوشت ملت را تغيير دهيد، از خود شروع كنيد.
منبع
تفسیر نور ۱۰ جلدی ج ۴رص ۳۲۴
تفسیر نمونه، ج ۱۰ ص ۱۴۵
تفسیر قرآن مهر جلد دهم ص ۲۱۷
ويژگيهاى سخن خوب
از تأمّل در آيه و دقت در روايات مربوط به آن، مىتوان فهميد كه گفتار بايد
الف- اقناعى و استدلالى باشد.
ب- راست و مطابق با واقع باشد «خَيْرُ الْقَوْلِ الصِّدْقُ»
ج- دور از دشنام و طعن و تحقير ديگران باشد
منابع
1⃣ نهج البلاغه، فيضالاسلام، خطبه ۱۹۷ ص ۶۵۹ ترجمه جمله ياد شده از كتاب« امام در غيبت جامعه»، ص ۱۶۶ استفاده شده است.
2⃣ بحارالانوار، ج ۷۱ ص ۳۰۹
3⃣ بحارالانوار، ج ۱۳ ص ۲۹۳
امام حسن عسكرى عليه السلام فرمود
«قُولُوا لِلنَّاسِ كُلِّهِمْ حُسْناً مُؤْمِنِهِمْ وَ مُخالِفِهِمْ امَّا الْمُؤْمِنُونَ فَيَبْسُطُ لَهُمْ وَجْهَهُ وَ بِشْرَهُ، وَ أَمَّا الُمخالِفُونَ وَ يُكَلِّمُهُمْ بِالْمُداراةِ لِإِجْتِذابِهِمْ، فَإِنْ يَيْأَسْ مِنْ ذلِكَ يَكُفُّ شُرُورَهُمْ عَنْ نَفْسِهِ وَ إِخْوانِهِ الْمُؤْمِنينَ»
با مردم، چه مؤمن و چه مخالف، به نيكى سخن بگوييد؛ امّا مؤمنان، پس براى آنان چهره بگشايد و خوشرويى كند و امّا مخالفان، با آنان در كلام مدارا كند تا جذبشانكند و اگر از جذب آنان مأيوس شد، با اين مدارا شر آنان را از خود و ديگر برادران دينى خود دفع كرده است.
ادامه دارد
امام على عليه السلام در جنگ صفين شنيد كه عدهاى از يارانش به مخالفان بد مىگويند و به آنان فحش مىدهند، حضرت فرمود:
«إِنّى اكْرَهُ لَكُمْ انْ تَكُونُوا سَبَّابينَ وَ لكِنَّكُمْ لَوْ وَصَفْتُمْ اعْمالَهُمْ وَ ذَكَرْتُمْ حالَهُمْ كانَ أَصْوَبَ فِى الْقَوْلِ وَ أَبْلَغَ فِى الْعُذْرِ» «1»
من براى شما نمىپسندم كه دشنامگو باشيد، بلكه اگر كارهاى بد آنان را وصف كنيد و مواضعشان را يادآور شويد، هم سخنتان استوارتر است و هم عذرتان پذيرفتهتر.
ادامه دارد
در دو آيه ديگر نيز چنين مىخوانيم:
«وَ قُولُوا لِلنَّاسِ حُسْناً»
سوره مبارکه بقره آيه ۸۳
با مردم به نيكى سخن بگوييد.
«وَ قُولُوا قَوْلًا سَديداً»
سوره مبارکه احزاب آيه ۷۰
سخن استوار بگوييد
ادامه دارد
برخورد منطقى و مؤدبانه با مخالفان
در اين آيه شريف، خداوند بندگان خود را مأمور مىكند كه هنگام بحث و سخن گفتن با مشركان كافران و مخالفان، رعايت ادب نموده و به بهترين وجه سخن بگويند. هم كلامشان آميخته با ادب احترام و بزرگوارى باشد و هم استوار، متين و عقلايى. مبادا سخنان بی پايه، زشت و نارواى مخالفان را همانگونه جواب گويند، چه اينكه شيطان در كمين نشسته تا هر چه بيشتر بين آنان فتنه و فساد كند و قلبهايشان را از هم دور نگاه دارد و بين آنان كدورت و دشمنى ايجاد كند و كلام زشت و اهانت آميز بهترين وسيله و دستاويز براى شيطان است.
ادامه در پست بعد
ادب سخن
«وَ قُلْ لِعِبادى يَقُولُوا الَّتى هِىَ أَحْسَنُ انَّ الشَّيْطانَ يَنْزَغُ بَيْنَهُمْ إِنَّ الشَّيْطانَ كانَ لِلْانْسانِ عَدُوّاً مُبيناً»
سوره مبارکه اسراء آيه ۵۳
به بندگانم بگو سخنى بگويند كه بهترين باشد؛ چراكه شيطان ميان آنها فتنه و فساد مىكند، همانا شيطان دشمن آشكار انسان است.
ادامه در پست بعد
حکایتی زیبا از بهلول
روزی یکی از دوستان بهلول گفت: ای بهلول! من اگر انگور بخورم، آیا حرام است؟ بهلول گفت: نه! پرسید: اگر بعد از خوردن انگور در زیر آفتاب دراز بکشم، آیا حرام است؟ بهلول گفت: نه! پرسید: پس چگونه است که اگر انگور را در خمره ای بگذاریم و آن را زیر نور آفتاب قرار دهیم و بعد از مدتی آن را بنوشیم حرام می شود؟….
بهلول گفت: نگاه کن! من مقداری آب به صورت تو می پاشم. آیا دردت می آید؟ گفت: نه! بهلول گفت: حال مقداری خاک نرم بر گونه ات می پاشم. آیا دردت می آید؟ گفت: نه! سپس بهلول خاک و آب را با هم مخلوط کرد و گلوله ای گلی ساخت و آن را محکم بر پیشانی مرد زد!
مرد فریادی کشید و گفت: سرم شکست! بهلول با تعجب گفت: چرا؟ من که کاری نکردم! این گلوله همان مخلوط آب و خاک است و تو نباید احساس درد کنی، اما من سرت را شکستم تا تو دیگر جرات نکنی احکام خدا را بشکنی!
با این دوری، به قرب پروردگارم امیددارم
روزی زلیخا به یوسف(ع) گفت: چشم بردار و مرا بنگر.
یوسف(ع) گفت: «أَخْشَی الْعَمَی فِی بَصَرِی؛ از نابینا شدن چشمانم می ترسم.»
زلیخا گفت: «چقدر چشمهایت زیباست!»
یوسف(ع) گفت: «دو چشم، نخستین عضوهایی هستند که در قبر بر گونه هایم می افتند.»
زلیخا گفت: «چه بوی خوشی داری؟»
یوسف(ع) گفت: «اگر [بدی] بوی مرا سه روز پس از مرگم استشمام می کردی، از من فرار می کردی.»
زلیخا گفت: «چرا به من نزدیک نمی شوی؟»
حضرت یوسف(ع) گفت: «با این دوری، به قرب پروردگارم امیددارم.»
زلیخا گفت: «بستر من از حریر است، برخیز و خواسته ام را برآور.»
یوسف(ع) گفت: «می ترسم بهره ام در بهشت از کف برَوَد.»
زلیخا گفت: «تو را به شکنجه گرها می سپارم»
یوسف(ع) گفت: «پروردگارم در آن هنگام مرا بس است.»
عیون اخبار الرضا(ع)، شیخ صدوق ج2، ص45، ح162.
بحارالانوار، علامه مجلسی، ج 12، ص 270، ج 45