1. باید به فرزندانتان احترام بگذارید و برایشان ارزش قائل شوید و در صورت لزوم، خطاهای آنان را تذکر داده تا در رفع و اصلاح آنها بکوشند.
2. در محیطی آرام به بحث و گفتگو بپردازید.
3. سعی نمائید احساسات مثبت خود را در رفتار و گفتار آنان نشان دهید؛ ولی احساسات منفی را فقط در قالب کلمات با ملایمت ابراز نمائید.
4. به خاطر داشته باشید که نوجوانان نسبت به امر و نهی کردن بسیار حساس هستند.
5. هرگز در صدد قدرت نمائی بر نیایید؛ چون هم والدین و هم کودکان میل به احساس قدرت نمائی دارند و از این عمل لذت میبرند.
6. برای کودکان مسئولیت تعیین نمائید.
7. با ابراز علاقه، آنان را از ابتلا به عقب ماندگی عاطفی نجات دهید.
8. از بی اعتنائی و بی تفاوتی بپرهیزید؛ که باعث نابودی و خرابی ارتباطات میشود.
9. همیشه به آنها پند و اندرز ندهید فقط گوش کنید و گوش کنید.
مراقبتهای والدین در رابطه با فرزندان (15)
در سه سال اول که دوره پرستاری، نام دارد والدین وظایفی دارند:
1. استحمام کودک تا سه سالگی توسط مادر انجام میشود؛ اما از چهار سالگی، دختر توسط مادر و پسر توسط پدر حمام میشوند. البته عورتین باید پوشیده باشد.
2. در پوشش لباس تا سه سالگی باید لباسهای رنگ روشن داشته باشند و بعد از آن، رنگ و دوخت لباس باید جنسیت کودکان همخوانی داشته باشند. اگر لباس، تنگ و چسبان باشد باعث فشار؛ خستگی و عصبانیت کودک میشود. ضمناً در بیداری پیش از موعد غریزه جنسی، مؤثر است. لباسهای زیر نباید زبر و از الیاف پلاستیک باشد بلکه باید از جنس نخ پنبهای باشد.
3. ختنه پسران، همان هفته اول بعد از تولد یا حداکثر تا پایان ماه اول باشد که زخم آن خیلی زود جوش میخورد.
4. خوب است کودکان در حضور و دید والدین بازی کنند تا خطاهای اخلاقی با تذکر بر طرف شود. به کودکان اجازه ندهید کولی بازی یا عروس و داماد بازی کنند.
5. در معاشرتها فرهنگ برهنگی در دختران بیش از پسران است چه والدین و چه فرزندان در منزل آستینها تا مچ و پاها را نیز تا مچ پا بپوشانند. نامحرمان حق ندارند کودکان ممیز را ببوسند و محرمان فقط باید پیشانی بچهها را ببوسند، دختران در سن تمیز نباید روی پای پدران، و پسران روی پای مادران بنشینند!
6. اگر زخم یا دمل در محدودهی عورتین و کشاله ران پیدا شد باید برای درمان سریع آن اقدام شود.
7. برای دفع انگلها و کرمکها که موجب تحریک مخرج است باید اقدام شود.
8. در سایشها هرگز به کودک اجازه ندهیم که به رو بخوابند!
9. در نوازش کودکان که امر لازمی است از جملات نادرست استفاده نکنید.
10. در پاسخ به سئوالات کودکان، گوش کنیم ساده و صحیح جواب دهیم.
منبع:بایدها و نبایدها در تربیت کودکان و نوجوانان
به بهانه روز حجاب و عفاف و حمایت از حریم خانواده
خانواده در فرهنگ ایرانی پایه و ستون اصلی جامعه است و برای مردم ایران واحدی بسیار ارزشمند است. در ابتدا باید گفت كه خانواده كانون رشد و تعالی فرزندان است. فرزندانی كه قرار است جامعه را بسازند. و آداب و رسوم و فرهنگ كشور را در جامعه حفظ كرده و در بقای آن بكوشند. در جامعه ایرانی به دلیل اینكه در دین اسلام كه دین اكثر مردم ایران است به خانواده تأكید زیادی شده است بنابراین جامعه ایرانی خانواده را بسیار مقدس میداند و در تحكیم و بقای آن كوشش زیادی میكنند. در این مقاله ابتدا به فرهنگ خانواده در ایران و تعریف آن میپردازیم. دراسلام تشكیل خانواده را كه به واسطۀ عقد نكاح مشروع زن و مرد به وجود مىآید، مایۀ تكامل و بهروزى دانسته و محیط خانوادهاى كه بر اساس معیارهاى دینى پایهریزى شده باشد را جایگاه آسایش جسم و جان و آرامش روح و روان مىداند. همچنین به كاركردها و انواع خانواده میپردازد.
جایگاه خانواده در قرآن كریم:
دربارۀ نظام خانواده و شكلگیرى و اهمیت آن راهنماییهای فراوانى در متون دینى اعم از كتاب و سنت آمده است.همانطور كه در ابتدای این مقاله مطرح شد در ایران خانواده واحدی ارزشمند است زیرا اسلام بر آن تأكید زیادی داشته است. به همین دلیل در اینجا به چند نكته مهم كه جایگاه خانواده در قرآن كریم را مشخص میكند اشاره خواهیم كرد.
خانواده (زن و شوهر) در قرآن كریم آیاتى از از آیات خدا و مایۀ آرامش روحى شمرده شده است، چنانكه خداوند فرموده است:
(ومن آیاته ان خلق لكم من انفسكم ازواجا لتسكنوا الیها وجعل بینكم مودة ورحمة ان فى ذلك لآیات لقوم یتفكرون) (روم،آیه 30/21) «و از نشانه هاى او این كه همسرانى از جنس خودتان براى شما آفرید تا در كنار آنان آرامش یابید، و در میانتان مودت و رحمت قرار داد؛ در این نشانههایى است براى گروهى كه تفكّر مىكنند»
در جاى دیگر از زن و مرد به عنوان لباس یاد شده است:
(هن لباس لكم وانتم لباس لهن) (بقره،ایه 2/187) «آنها لباس شما هستند، و شما لباس آنها؛ (هر دو زینت هم و سبب حفظ یكدیگرید»
لباس وسیلۀ پوشش و حفاظت براى بدن است. و به قول علامه طباطبایى در این آیه استعاره بسى لطیف به كار برده شده است. زن براى مرد و مرد براى زن به عنوان لباس و پوشش مىباشد كه همدیگر را از آلودگى و فجور محافظت مىكند و نیز همانطورى كه لباس مایۀ زینت و زیبایى براى انسان است و زن و مرد نیز مایۀ زینت و زیبایى براى یكدیگر هستند.
همچنین در روایات هم به جایگاه خانواده اشاره شده است كه درشرح زیر آمده است:
نظام خانواده، نظام ارزشمند و محبوبى است كه در اسلام هیچ بنایى محبوبتر از او پایهریزى نشده است.
پیامبر اسلام مىفرماید:
«ما بنى فى الاسلام بناء اَحبّ الى اللَّه تعالى و اعزّ من التزویج».(الهدایة، صدوق، ص 257،) «در اسلام هیچ نهادى محبوبتر و عزیزتر از تشكیل خانواده در نزد خداوند بنا نشده است»
امام باقر(علیه السلام) فرموده است:
«الركعتان یصلّیهما رجل متزوج افضل من رجل اعزب یقوم لیله و یصوم نهاره»(وسائل الشیعه، حر عاملى، ج 14، ص 7) «دو ركعت نماز مرد معیل افضل و بهتر از نماز مرد مجردى است كه شب را به عبادت بایستد و روز را با روزه سپرى كند».
منبع:برگرفته از مقاله خانواده در فرهنگ ایرانی /معصومه محمدزاده
حضرت زهرا(سلام الله علیها)روزی در خدمت پدر از مشکلات زندگی و کمبودهای رفاهی سخن به میان آورد و فرمود:ای رسول خدا من و پسر عمویم چیزی از وسایل رفاهی نداریم مگر پوست گوسفندی که شب ها بر روی آن می خوابیم وروزها شتر خود را بر روی آن علف می دهیم.
رسول خدا فرمودند:دخترم!صبر و تحمل داشته باش ،زیرا موسی بن عمران ده سال با همسرش زندگی کرد و فرشی جز قبای قطوانی نداشتند. منبع:نهج الحیاةح184
احترام به همسر
حولا از پیغمبر ( ص ) پرسید : زن چه حقی بر مرد دارد ؟
آن حضرت فرمود :
جبرئیل همواره سفارش زنها را می کرد ، چنان که خیال کردم مرد حق ندارد حتی کوچکترین کلمه توهین آمیزی مثل « اوه » به او بگوید .1
یكی از عوامل مهم برای همزیستی مسالمت آمیز و آرامش در زندگی، حفظ حرمت یكدیگر است. احترام به مۆمن به طور عام، زمینهای مناسب برای سازگاری در زندگی اجتماعی است.
شناخت جایگاه هر یك از زن و شوهر در زندگی مشترك، حقوقی كه هر یك بر دیگری دارند و فضایلی كه برای آنان مطرح است، معنای احترام به همسر را مشخص میسازد.
برایم عجیب است که چرا با وجود احادیث بسیار در مورد «احترام شوهر به زن»، از این مسئلهی مهم صحبت چندانی به میان نمیآید و گاه عملا مسئلهی اصلی را تأکید بر «احترام زن به شوهر» قرار میدهند (که البته آن هم در جای خود قابل بحث است، اما نکتهی اساسی، احترامِ بسیار به زن توسط شوهر میباشد که بیتوجهی به آن میتواند ریشهی بسیاری از درگیریهای خانوادگی باشد).
اسلام بر این جایگاه واقعی زن تأکید دارد و دستورات اسلام درمورد زنان کمک میکند که آن احترام ویژهی زن حفظ شود؛ یعنی همه بدانند که نگاه به زن باید نگاهی فوقالعاده ممتاز و با احترام ویژه باشد.
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) میفرمایند:
«من اتّخذ زوجة فلیکرمها»؛ کسی که زنی را به همسری برمیگزیند، بر وی واجب است که او را احترام کند. 2
همچنین امام جعفر صادق (علیه السلام) نیز در بخشی از روایتی، چنین جملهای فرمودهاند. 3
امام سجّاد (علیه السلام) در بیان حقوق زن بر شوهر میفرمایند:
حق همسر تو آن است که بدانی خدا او را مایهی آرامش و الفت تو قرار داده و این را از جمله نعمتهای بزرگ خدا بشماری و از این رو او را احترام کرده و نسبت به او مهربان باشی. 4
پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) میفرمایند: «فقط انسانهای بزرگوار زنان را گرامی میدارند.» 5
زن مانند گوهری است که مرد برای خود میپسندد و باید قدر این گوهر را دانسته و ارزشش را بشناسد و او را گرامی بدارد. بهطور خلاصه، اگر مردان همواره موقعیت خاص و شأن بالای زن خود را بشناسند، و با حالت شکوه و احترامی که شایستهی زن است، به او بنگرند (که همهی اینها بسته به میزان انسانیت در مرد است و عمل به آنها برای مردان سخت نیست؛ بلکه مطابق با فطرت آنهاست)، زنان نیز در این شرایط که در جایگاه واقعی خود قرار گرفتهاند، به خودی خود وظایف بیشمار خود را در مقابل همسر به بهترین شکل ممکن و بدون هیچ توقعی از او انجام میدهند، و در این حالت است که همه چیز در جای خود قرار میگیرد.
البته یک زن مۆمن و برخوردار از انسانیت، حتی در صورتی که همسر او هیچ یک از وظایفش را در مقابل او انجام ندهد، باز هم وظایف بیشمار خود را در مقابل همسر به بهترین شکل ممکن به انجام میرساند.
پی نوشت ها:
1- مستدرک ، ج 14 ، ص252
2- محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج 100، ص 224
3- بحارالانوار، ج 103، ص 224
4- محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج 71، ص 5
5- نهجالفصاحه، ح
به بهانه سالروز فرخنده ازدواج علوی و فاطمی به دو اصل مهم در آیین همسر داری از دیدگاه قرآن می پردازیم:
1. اصل آرامش بخشی
یکی از اصول مهم همسرداری در قرآن کریم اصل آرامش بخشی است. اصلی که اساساً علت آفرینش همسر بوده و فلسفه ازدواج نیز دست یابی به آن است. قرآن کریم رابطه و نقش تکمیلی زن و مرد در چارچوب نهاد خانواده را مایه سکون و آرامش طرفین در فضایی آکنده از مودت و مهربانی بر می شمارد:
وَمِنْ آَیَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْوَاجًا لِتَسْکُنُوا إِلَیْهَا وَجَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَرَحْمَةً (روم/۲۱) و از نشانه های او این است که همسرانی از جنس خودتان برای شما آفرید تا در کنار آنان آرامش یابید و در میانتان مودت و رحمت قرار داد. در این نشانه هایی است برای گروهی که تفکر می کنند.
۲. اصل مهرورزی
مهرورزی در روابط میان همسران یک اصل مهم و یک نیاز ضروری است. مقصود از مهرورزی دوست داشتن و به طور خاص آشکار سازی دوستی ها است. خدای متعال میان زوجین محبت ایجاد کرده است. این مطلب در بخش پایانی سوره مبارکه روم ذکر شده : وجعل بینکم مودة ورحمة إن فی ذلک لآیات لقوم یتفکرون (روم/۲۱) و خداوند میان شما همسران مودت و رحمت قرار داد در این نشانه هایی است برای گروهی که تفکر می کنند.
مفسران درباره تفاوت مفهومی دو واژه «مودت» و «رحمت» نوشته اند، مودت به معنای محبتی است که اثرش در مقام عمل ظاهر باشند و رحمت به معنای نوعی تاثر نفسانی است که از مشاهده محرومیت محرومی که کمالی را ندارد و محتاج به رفع نقص است، در دل پدید می آید و صاحب دل را وادار می کند تا در مقام عمل برآید و او را از محرومیت نجات داده و نقصش را رفع کند.(طباطبایی،المیزان،ج ۱۶،ص ۱۶۶)
امام صادق (ع) در سخنی زیبا فرمود: کوشش در زیاد کردن محبت به همسر، در حقیقت کوشش برای افزودن مراتب ایمانی است. حتی تاکید شده است که این محبت را اظهار کنید و بر زبان آورید، در این صورت است که هرگز از یادشان نمی رود.(مکارم الاخلاق،ص ۵۰)
منبع : گلهای زندگی